Zoeken

Generic filters
Exact matches only
Stroomversnelling op linkedinStroomversnelling op twitterStroomversnelling op youtubeStroomversnelling op flickr

Stroomversnelling biedt de sectortafel gebouwde omgeving een integrale visie

Stroomversnelling neemt deel aan de Sectortafel Gebouwde Omgeving. Samen met de vier andere tafels, zullen we op korte termijn met de overheid, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties komen tot concrete plannen die het Klimaat- en Energieakkoord gaan vormgeven. Deze zomer al moeten er op hoofdlijnen afspraken zijn gemaakt over de manier waarop we in 2030 in Nederland de CO2-uitstoot terug gaan dringen. 

Stroomversnelling hecht er aan de energietransitie als een integrale opgave te zien. Vanuit jarenlange ervaring (van en met leden) weten we in veel gevallen wat in de praktijk werkt en wat niet. Stroomversnelling stelde een handig overzicht op van de uitgangspunten die wij meenemen en welke punten volgens ons meer aandacht zouden moeten krijgen in de sectortafel gebouwde omgeving. Daarnaast geven we een overzicht van verschillende deeltafels die zijn aangesteld om de plannen van de sectortafel verder vorm te geven. Per deeltafel beschrijven we wat de inbreng van Stroomversnelling is en welke aandachtspunten wij nog zien.

Klimaatakkoord en de Sectortafel Gebouwde Omgeving

Op 6 maart vond de eerste bijeenkomst van de sectortafel gebouwde omgeving plaats. Het doel van de sectortafels is om gezamenlijk, overheid, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven, tot concrete plannen te komen die het Klimaat- en Energieakkoord gaan vormgeven. Afspraken, over de manier waarop we in 2030 in Nederland de CO2-uitstoot terug gaan dringen met 49% t.o.v. 1990. De eerste plannen die worden gemaakt binnen het Klimaatakkoord moeten in 2019 al een vliegende start krijgen.

Het hoofddoel van het Klimaat- en Energieakkoord is het terugdringen van de CO2-uitstoot. Elke sectortafel krijgt een doelstelling opgelegd in CO2 megatonnen, daarnaast is het doel om de kosten van deze maatregelen zoveel mogelijk te beperken en zeer scherp te letten op kostenefficiëntie. Er zijn vijf sectortafels: Stroomversnelling neemt deel aan de sectortafel gebouwde omgeving waarvan Diederik Samsom voorzitter is

Stroomversnellings’ deelname aan de sectortafel gebouwde omgeving

Naast Stroomversnelling nemen ook bijvoorbeeld Bouwend Nederland, Aedes, Uneto-VNI, verschillende milieuorganisaties, VNG en de netwerkbedrijven deel. De focus binnen de sectortafel ligt voornamelijk op 30.000- 50.000 woningen aardgasvrij of aardgasvrij-ready (dus zonder ‘spijt-maatregelen’) te maken voor het einde van de kabinetsperiode. Er is besloten de inhoudelijke gesprekken te faciliteren aan vijf deeltafels. De deeltafels zijn: ‘de startmotor’, ‘de wijkgerichte aanpak’, ‘duurzame warmte’, ‘inkeerregeling nieuwbouw’ en ‘financiering en normering’.  Stroomversnelling is bij elk van deze deeltafels actief betrokken.

Stroomversnelling hecht er aan de energietransitie als een integrale opgave te zien. Vanuit jarenlange ervaring (van en met leden) weten we in veel gevallen wat in de praktijk werkt en wat niet.

Bij onze inbreng in het klimaatakkoord staan voor ons de volgende uitgangspunten centraal:

  • In 2050 zijn alle gebouwen aardgasvrij en geheel duurzaam verwarmd. Bij het maken van keuzes is backcasting vanaf 2050 altijd het uitgangspunt, het denken in scenario’s is nodig om ‘lock-ins’ en ‘lock-outs’ te voorkomen.
  • Het tempo wordt bepaald door de koplopers, niet door het peloton. Wanneer concepten van koplopers zich 2 tot 3 jaar bewezen hebben, gelden deze als standaard voor de hele markt.
  • Voor de typen gebouwen waar bewezen concepten voor zijn – naoorlogse woningbouw – wordt gestuurd op opschaling: focus op industrialisatie, kwaliteitsverbetering en het wegnemen van (wettelijke) knelpunten.
  • Niet ‘terugverdientijd’ staat centraal, maar rendement op investering vanuit Total Cost of Ownership (TCO). De technische levensduur van gebouwen is onderdeel van een volledige vergelijking.
  • Het gaat niet over Push, maar over Pull; oplossingen die de kwaliteit, het wooncomfort en de binnenmilieu van bestaande gebouwen verbeteren en die bewoners dus ook graag willen.
  • De gebouwde omgeving is de enige sector die (vrijwel) voldoende oppervlakte heeft om in zijn eigen energiebehoefte te voorzien. Om het probleem niet naar de andere sectoren te ‘verleggen’ gaan energiebesparing en energieopwekking samen op.
  • Het aardgasvrij maken van bestaande wijken gaat gepaard met een integrale aanpak waarbij lage maatschappelijke kosten centraal staan. Er wordt rekening gehouden worden met aanpalende vraagstukken zoals netverzwaring, klimaatadaptatie, levensloopbestendig wonen, esthetische kwaliteit, kwaliteit leefomgeving en asbestsanering.
  • We vinden het van groot belang dat er openheid in het proces is. Kennisdeling moet centraal staan bij de ontwikkeling én uitvoering van het klimaatakkoord.

Wat Stroomversnelling betreft verdienen onderstaande punten meer aandacht dan ze nu krijgen:

  • Vraagreductie: er is veel aandacht voor technologieën. Er is te weinig aandacht voor het reduceren van de warmtevraag.
  • Warmte: er leven grote verwachtingen rondom warmtenetten in de gebouwde omgeving. Terecht. Er is echter te weinig aandacht voor de vraag of dat ook CO2-vrije warmte is. Indien niet dan is er sprake van een verplaatsing van het probleem.
  • Industrialisering en robotisering: er is beperkt aandacht voor de noodzaak en de kansen van industrialisering en robotisering. Dat is essentieel voor kostenreductie en opschaling.
  • Innovatie: er is een sterke focus op het halen van aantallen. Begrijpelijk. Maar innovatie blijft nodig. De aandacht daarvoor lijkt weg te ebben.
  • Omgevingsinteractie: bij de wijkaanpak is omgevingsinteractie (participatie) essentieel en bovendien verplicht (Omgevingswet). Dit is tot nog toe onderbelicht. Onderschat wordt dat er op dit thema volstrekt onvoldoende expertise en menskracht beschikbaar is.
  • Opleiding: energietransitie in de gebouwde omgeving vraagt veel (technische) expertise. Waar wordt de opgave voor het opleiden van mensen geadresseerd?

Bestuursvoorzitter Leen van Dijke ( lvdijke@stroomversnelling.nl 06-53777557 ) is de afgevaardigde voor Stroomversnelling bij de sectortafel. Klaas Vegter (kvegter@stroomversnelling.nl 06-12137566),  manager conditionering coördineert de activiteiten en deelname aan de sectortafel en de verschillende deeltafels.

Deeltafels binnen de sectortafel gebouwde omgeving

Op 28 maart zijn de verschillende deeltafels van de sectortafel gebouwde omgeving van start gegaan. Bij elke deeltafels is ook een expert van Stroomversnelling betrokken.

De deeltafels zijn:

Deeltafel: De Startmotor

Veel partijen staan aan de vooravond van een snelle opschaling van de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Denk aan de Aedes routekaart, de warmtebedrijven die vanaf 2025 tot 80.000 woningen per jaar op duurzame warmte wil aansluiten, het Rijk en medeoverheden die hun eigen bestaand vastgoed aanpakken, de plannen van de Bouwagenda. Deze plannen kunnen elkaar versterken als we optimaal samenwerken. Om de business case van warmtenetten rendabel te maken, is een combinatie van corporatiewoningen en utiliteitsbouw vaak doorslaggevend. Opschaling creëert mogelijkheden voor goedkopere en betere isolatie en duurzame warmtevoorziening op basis van lage temperaturen.

Inbreng Stroomversnelling: Stroomversnelling ontwikkelt samen met woningcorporaties, bouwbedrijven en warmtebedrijven het nieuwe marktconcept NOM Warmte. Met NOM Warmte hebben bewoners voor hetzelfde geld een mooie, comfortabele huurwoning die volledig draait op non-fossiele energie. Stroomversnelling zal de manier van denken, de ideeën en de reeds ontwikkelde onderdelen rondom het marktconcept NOM Warmte inbrengen.

Aandachtspunten vanuit Stroomversnelling: Formuleren van een heldere ambitie op het vlak van vraagreductie en non-fossiel warmteaanbod, innovatie in warmtenetten om kosten te verlagen, ontwikkelen van een toekomstig marktmodel voor kosten en tarifering van warmte, noodzaak van verlaging van de temperaturen in warmtenetten om warmteverlies te beperken en duurzaamheid te vergroten.

Contactpersoon Stroomversnelling: Jeroen Roos, jroos@stroomversnelling.nl

Deeltafel: Masterplan wijkgerichte aanpak

De uitdaging is om -maximaal gebruik makend van de resultaten van het 100 wijkenplan en de andere deeltafels (zoals de ‘startmotor’, de opschaling van duurzame warmte en financiering) – de (wijkgerichte) aanpak te ontwerpen en met een concreet voorstel te komen op welke wijze en onder welke voorwaarden deze aanpak ook daadwerkelijk vanaf 2021 in praktijk kan worden gebracht.

Inbreng Stroomversnelling: Het netwerk van Stroomversnelling bestaat uit partijen die een koploperrol in verduurzaming van de gebouwde omgeving willen vervullen. Stroomversnelling heeft een brede kennisbasis en ervaring met het realiseren en opschalen van systeemveranderingen en is tevens vaardig in het doorgronden van oplossingen voor systeemvragen. Stroomversnelling heeft ervaring met innovatieve uitvragen richting de markt; we begrijpen wanneer kaders helpen en wanneer vrijheid helpt om tot industrialisatie en prijsverlaging of tot innovatie voor nog onopgeloste opgaves te komen. Stroomversnelling heeft veel ervaring opgebouwd met bewonerscommunicatie en -interactie (bij grootschalige renovaties).

Aandachtspunten Stroomversnelling: Backcasting is essentieel; is dit vanuit het einddoel geredeneerd de beste optie? Daarnaast moet Total Cost of Ownership uitgangspunt zijn. Bewoners moeten centraal staan, van begin tot eind. Aardgasvrij is een belangrijk onderdeel, maar er moet ook aandacht zijn voor zaken als veiligheid, omgevingsgroen, esthetiek, zorg, klimaatadaptatie, infrastructuur en mobiliteit. De energietransitie is een meekoppel-kans. Via slimme uitvragen kunnen nieuwe coalities van marktpartijen ontstaan die integrale concepten gaan aanbieden. Er is onderscheid nodig in de aanpak tussen gebouwtypen waar al bewezen oplossingen voor zijn, daar gaat het om opschaling en gebouwtypen waar innovatie voor nodig is. Financiering van particuliere woningeigenaren en VvE’s, ook als er sprake is van gespikkeld bezit (sociale huur en particulier door elkaar) is (nog) een onopgelost thema wat een grote rol gaat spelen in de wijkgerichte aanpak.

Contactpersoon Stroomversnelling: Leonie van der Steen, lvdsteen@stroomversnelling.nl

Deeltafel: Duurzame warmte:

Om te komen tot een aardgasvrije gebouwde omgeving, is een transitie nodig naar duurzame warmte. De aanleg van warmtenetten die gebruik maken van duurzame warmtebronnen is één van de mogelijkheden. Technieken zoals warmtepompen en energiedragers zoals biomassa, groen gas, duurzame elektriciteit en waterstof bieden ook mogelijkheden. De ambitie is om in het Klimaatakkoord in ieder geval concrete afspraken te maken over het te ontwikkelen volume en de kostendaling.

Inbreng Stroomversnelling: Binnen Stroomversnelling is en wordt veel ervaring opgedaan met het gebruik van verschillende typen warmtepompen in de gebouwde omgeving en de prestaties daarvan. Stroomversnelling heeft de kennis en tools in huis om de technologie keuzes die gemaakt worden door de te rekenen en te vertalen naar handelingsperspectief op complex- en vastgoedniveau en integrale eindproducten met goede prestaties voor bewoners.

Aandachtspunten vanuit Stroomversnelling: Vraagreductie is een cruciale randvoorwaarde voor het op grote schaal inzetten van duurzame warmte. Gebruik van fossiele energie zal volledig uitgefaseerd moeten worden. Bespaarde energie is de meest duurzame vorm van energie, het is van belang een gedeeld beeld te krijgen van de potentiele bijdrage van bespaarde energie (vraagreductie) dit van zowel het oogpunt woonlastoptimalisatie als maatschappelijke kosten optimalisatie.

Contactpersoon Stroomversnelling: Maarten Hommelberg, mhommelberg@stroomversnelling.nl

Deeltafel: Inkeerregeling nieuwbouw

De wettelijke verplichting om nieuwbouw(woningen) aan te laten sluiten op het gasnet komt over enige tijd te vervallen. Veel plannen voor nieuwbouw(woningen) zitten echter al in de pijplijn. In het wetsvoorstel is opgenomen dat de wet niet van toepassing is op verzoeken voor een gasaansluiting waarvoor de aanvraag voor een vergunning al is ingediend. Hoe kunnen zoveel mogelijk van deze reeds geplande woningen  en gebouwen alsnog aardgasvrij gebouwd worden en meerkosten worden vermeden.

Inbreng Stroomversnelling: Stroomversnelling heeft uitgebreide kennis van nul-op-de-meter en NOM-keur als kwaliteitsgarantie bij aardgasvrije nieuwbouw.

Aandachtspunten voor Stroomversnelling: Ten eerste een helder overzicht van de invloed van andere wetgeving die een relatie hebben met de gebouwde omgeving (b.v. saldering, nieuwe Omgevingswet, de MPG) op de ambitie om woningen aardgasvrij te maken. De meerkosten voor het ‘ombouwen’ van een EPC=0,4 woning naar NOM moet helder zijn en terugkomen in de financieringsruimte voor huur- en koopwoningen. NOM of energieleverend zou het uitgangspunt moeten zijn bij projectontwikkelaars; NOM-keur kan hiervoor ingezet worden om prestaties te borgen. Dit kan opgeschaald worden van 10% nu naar 100% in 2022. Rekening houden met de vorm van de inkeerregeling waarbij uitgangspunt moet zijn dat alle gemeenten hiervan gebruik kunnen maken. Het bestemmingsplan kan een instrument zijn waarbij de mogelijkheden binnen de verbrede reikwijdte verder gaan dan EPC=0,2. Een sectorafspraak tussen de VNG en Aedes die vertaald wordt naar prestatieafspraak kan tot versnelling leiden.

Contactpersoon Stroomversnelling: Ivo Opstelten, iopstelten@stroomversnelling.nl

Deeltafel: Financiering en normering

De energietransitie in de gebouwde omgeving vraagt om een grote, langjarige investeringsopgave. Op dit moment is echter lang niet alles rendabel en zijn wél rendabele ingrepen niet altijd financierbaar. Voorstellen om te komen tot meer rendabele investeringen (via maatschappelijke financiering (subsidies), normering of verplichting, fiscale route of anderszins) en om meer investeringen financierbaar te maken (o.a. via objectgebonden financiering) zijn daarom essentieel.

Inbreng Stroomversnelling: Stroomversnelling heeft met NOM-keur reeds een methodiek ontwikkeld met basiseisen (en een toetsingswijze) waaraan gebouwrenovaties moeten voldoen (technisch, economisch, binnenmilieu). Stroomversnelling is ervaren in het onderwerp objectgebonden financiering en kan helpen bij het opzetten, begeleiden en evalueren van verschillende kansrijke opties.

Aandachtspunten Stroomversnelling: De basiseisen en toetsingswijze waaraan gebouwrenovaties moeten gaan voldoen om kwaliteit en prestatie-eisen te kunnen borgen. De split incentive ‘in de tijd’ oplossen die particulieren ervaren bij het nemen van verduurzamingsmaatregelen door andere financieringsconstructies te ontwikkelen, zowel op woningniveau als op vastgoedniveau Eenduidigheid over en uitwerking van het begrip ‘no-regret’: het voorkomen van lock-in/lock-out om van aardgas af te kunnen en de potentie voor duurzame opwek in de gebouwde omgeving te benutten. Oog voor de verschillende doelgroepen die er zijn zoals professionele woningeigenaren, particuliere woningeigenaren en VvE’s. Fiscale incentives ontwikkelen die structurele versnelling geven aan verduurzaming en die zijn afgestemd op de no-regret randvoorwaarden voor een duurzame gebouwvoorraad 2050.

Contactpersoon Stroomversnelling: Ivo Opstelten, iopstelten@stroomversnelling.nl

Deel dit bericht via social media: