In Nederland verduurzamen we de gebouwde omgeving staps- en gebiedsgewijs. Om de doelen uit het Klimaatakkoord te halen, is het noodzakelijk om tot schaalbaarheid en toegankelijkheid te komen van het proces van de gebiedsgerichte aanpak (op buurt- wijk- en dorpsniveau). Dat is een hele opgave voor alle belanghebbenden en brengt een heel aantal knelpunten met zich mee. Met het programma ‘Gebiedsgerichte verduurzaming’ ondersteunen we de koplopers door kennis en instrumenten te ontwikkelen die deze knelpunten oplossen.
De verduurzaming van de gebouwde omgeving wordt wijk voor wijk uitgevoerd en gemeenten hebben hierbij de regierol. Dat betekent dat de komende 30 jaar 355 gemeenten in totaal 14.000 wijken aardgasvrij moeten maken. Dit is een gigantische (samenwerkings)opgave, en dit krijgen we niet zomaar voor elkaar.
Het programma ‘Gebiedsgerichte verduurzaming’ ondersteunt koplopers en werkt gezamenlijk aan instrumenten die de gebiedsaanpak schaalbaar en toegankelijk maken. De ontwikkelingen in de energietransitie gaan razendsnel, ook binnen het domein van de gebiedsgerichte aanpak. Aangezien we als Stroomversnelling knelpunten op willen pakken die urgent én belangrijk zijn voor de transitie, bepalen we per jaar samen met de leden de focus voor dit programma. Zo blijven we wendbaar; en kunnen we de grootste impact maken die op dat moment het hardst nodig is voor de energietransitie. In 2023 werken we aan knelpunten rondom 5 thema’s:
Snellere overgang van plan naar uitvoering
De toegankelijkheid van het proces van de gebiedsgerichte aanpak voor bewoners(initiatieven) i.r.t. de nieuwe Warmtewet
Opgaven verbinden met de Omgevingswet
Gebiedsgerichte aanpak in niet-stedelijke context
Procesoptimalisatie gebiedsgerichte aanpak
Stroomversnelling heeft de afgelopen jaren twee instrumenten ontwikkeld die projectteams ondersteunen bij een wijk- of gebiedsgerichte aanpak, die we ook in 2023 blijven onderhouden:
Het Wijkkompas: een instrument dat inzicht en houvast geeft voor gemeenten, woningcorporaties, bewonersinitiatieven en alle andere partijen die werken aan de verduurzaming van wijken. Hiermee kunnen zij gezamenlijk, goed geïnformeerd en doelgericht aan de slag in hun eigen lokale context.
Kwaliteitskaders voor de wijk: een instrument dat projectteams die werken aan een wijkaanpak helpt om een integraal beeld te krijgen van andere thema’s die spelen in de wijk. In de tool selecteer je op basis van 29 mogelijke thema’s de onderwerpen die in jouw wijk een rol spelen. Denk bijvoorbeeld aan ‘ruimte voor flora en fauna’ of ‘verantwoord en duurzaam watergebruik’. Kwaliteitskaders voor de wijk genereert op basis van die geselecteerd thema’s een lijst van doelen en doet suggesties voor de te nemen maatregelen.
Daarnaast richt het thema ‘Wijkenergiesystemen’ zich op de verschillende manieren waarop energie uitgewisseld kan worden tussen woningen. Wanneer we hier efficiënt gebruik van zouden maken op wijkniveau, is de toekomstige energieneutrale woningvoorraad weer een stap dichterbij.
Binnen het thema kijken we naar twee verschillende mogelijkheden:
All-electric NOM woningen hebben een impact op het elektriciteitsnetwerk. Wanneer we woningen slim met elkaar kunnen laten communiceren en hun energieverbruik en productie op elkaar afstemmen, kunnen we investeringen in de netinfrastructuur uitstellen of zelfs vermijden.
Lage temperatuur warmtenetten zijn een manier om thermische energie tussen woningen uit te wisselen. Goed geïsoleerde woningen hebben voldoende aan lage temperatuur warmte voor ruimteverwarming. Lage temperatuur warmte is niet alleen vaker duurzaam beschikbaar, het heeft ook minder last van verliezen.
We verwachten dat deze technieken een belangrijk bijdrage zullen leveren in de energieneutrale wijken van de toekomst. Bekijk hier het D2Grids project waarin Stroomversnelling meedoet.
D2Grids wordt georganiseerd via het Interreg programma en financieel ondersteund door ERDF:
