Het verwarmen van een woning mag in 2050 geen CO2-uitstoot meer opleveren. Dit is het doel dat de Nederlandse overheid zichzelf gesteld heeft. We gaan onze woningen op andere manieren verwarmen en de aardgaskraan gaat dicht. Veel gemeenten zijn, of gaan in de komende tien jaar, aan de slag met de transitie van aardgas naar andere, meer duurzame vormen van energie. Hoe kan nul-op-de-meter hier een positieve bijdrage aan leveren?
Afgelopen 8 maart ondertekenden 30 gemeenten, 12 provinciën en 5 netbeheerders de Green Deal Aardgasvrije Wijken. Op verschillende plekken ontstaan experimenten, green deals en samenwerkingen om deze transitie te verkennen. Het is een opgave die ons allemaal aangaat. Van huiseigenaar, huurder en woningcorporatie tot netbeheerder en gemeenten. De gemeente is vaak de aangewezen partij om al deze partijen aan tafel te krijgen. Samen kan dan een route naar een aardgasloze wijk bepaald worden. Een route die past bij het gebied, de bewoners, de onderhoudsplannen van corporaties en de plannen voor gasnetvervanging van netbeheerders.
Een diverse wijk zoekt diverse oplossingen
Geen gas meer, dit betekent dat in huizen elektrisch moeten worden verwarmd en gekookt. Deze energie moet duurzaam worden opgewekt. In het gunstigste geval wekt het huis (of de wijk) genoeg energie op om het huis comfortabel te laten functioneren. Dan is er sprake van een energieneutraal huis of beter een energieneutrale wijk. Een wijk energieneutraal en aardgasloos maken kan op allerlei manieren. Een wijk in Nederland is meestal opgebouwd uit een mix van veel verschillende soorten huizen en gebouwen. Woningeigenaren, huurders, zorginstellingen, rijtjeswoningen, vrijstaande woningen en hoogbouw wisselen elkaar af. Het geeft een wijk een divers en uniek karakter, maar het zorgt er ook voor dat er meerdere goede oplossingen en concepten nodig zijn om een hele wijk energieneutraal te maken. Voor seriematig gebouwde woningen is een renovatie naar Nul op de Meter een goede oplossing.
Nul-op-de-meter doet meer
Met een nul-op-de-meterwoning kies je voor een oplossing die voor bewoners, gemeente, woningcorporaties en milieu veel meer oplevert dan alleen het vervangen van aardgas. Renoveren naar nul-op-de-meter draagt namelijk bijvoorbeeld ook bij aan een upgrade van de wijk door de verbetering van het straatbeeld. Bewoners krijgen met nul-op-de-meter een comfortabele woning die er ook nog eens goed uitziet én de woning is toekomstbestendig en waar nodig zelfs levensloopbestendig. En dat, in het geval van een corporatiewoning, tegen gelijke woonlasten als voor de verbouwing. Ook voor particulieren wordt hard gewerkt aan oplossingen zodat ook zij woonlastenneutraal kunnen verbouwen naar nul-op-de-meter.
We zetten de voordelen nog even op een rij:
- Woningen worden in korte tijd omgetoverd tot energieneutrale huizen die modern en toekomstbestendig zijn. Ze kunnen zo weer dertig tot veertig jaar mee.
- De bewoners verruilen daarmee hun oude, vaak vochtige en tochtige woonruimte voor een veel comfortabeler en gezonder huis.
- De bewoners betalen hun ‘nieuwe huis’ met het geld van de energierekening, want die hebben zij niet meer. Totale woonlasten stijgen niet. Ze krijgen een veel fijner huis voor hetzelfde geld. Ze hebben geen last meer van stijgende energieprijzen.
- Het bezit van de woningcorporaties verbetert. Het is een goede businesscase als woningen toe zijn aan onderhoud.
- De buurt knapt er zienderogen van op. De kwaliteit van de leefomgeving neemt dus toe.
- Deze huizen gebruiken veel minder energie omdat ze zo goed geïsoleerd zijn. En die energie wekken ze zélf duurzaam op.
Geen halve maatregelen!
Verduurzamen van woningen naar energieneutraal zal niet automatisch gebeuren. Zonder ondersteuning van gemeenten, corporaties, financiers, banken en netbeheerders blijft een groot deel van de bevolking gebruik maken van gas. Innovaties in de markt en ondersteunende maatregelen kunnen de vermindering van CO2-uitstoot versnellen, maar hiermee zal de doelstelling dat woningen in 2050 helemaal geen CO2 meer uitstoten, niet haalbaar zijn. We zien bijvoorbeeld dat bij halve maatregelen, zoals het renoveren naar Energielabel B, het later des te moeilijker wordt om de echte noodzakelijke stap te maken naar energieneutraal. Dus waarom halve oplossingen toepassen zoals labelstappen, als je het gelijk goed kan doen door naar energieneutraal te gaan?
De basisvuistregel: Geef je aan een basisrenovatie met een lager energieambitieniveau meer dan 30.000 euro uit? Dan kan NOM al een rendabel alternatief zijn. Ga naar de checklist op p.8 van de publicatie Nul op de Meter, gegarandeerd goed! en check of de woning geschikt is voor de producten die nu in de markt zijn.
Hoe betalen we het precies?
Dat nul-op-de-meter een uitstekende oplossing voor rijwoningen is duidelijk. Maar hoe betalen we het? Een woningcorporatie kan gebruik maken van de EPV. Hierdoor blijven de woonlasten van de bewoners gelijk en wordt de oude energierekening ingezet als betaalmiddel voor de renovatie. Voor woningcorporaties is de businesscase inmiddels sluitend. Voor particulieren is dit nog een uitdaging maar we zijn op weg. Stroomversnelling gelooft in een gebouwgebonden financiering als oplossing voor particulieren. Zonder gebouwgebonden financiering wordt het moeilijk om hele wijken van het gas af krijgen. Want stel: de gemeente zegt dat een bepaalde wijk binnen 10 jaar van het gas af gaat en all-electric wordt, en de investering voor een bewoner in de wijk is plusminus 45.000 euro. Dan gaat zich onvermijdelijk de situatie voordoen dat er bewoners zijn die geen spaargeld hebben en geen lening voor dit bedrag kunnen krijgen. Deze mensen komen dan in de situatie dat hun woning minder waard wordt, want woningen om hun heen krijgen een upgrade, terwijl hun energierekening stijgt (want hoger vastrecht gas en stijgende gasprijs vanwege belastingen). Alleen met een gebouwgebonden oplossing lukt het om iedereen mee te krijgen.
Stroomversnelling helpt
Denk je nu: ik zie hier iets in maar er is nog veel onduidelijk. Of zoek je ondersteuning? Stroomversnelling gaat graag met je in gesprek. Neem gerust contact op. Stroomversnelling schuift graag aan bij de gemeente om de mogelijkheden te bespreken.
Wil je je alvast inlezen in nul-op-de-meter? Lees dan de gehele publicatie Nul op de Meter, gegarandeerd goed! of blader eens door de kennispapers.
Netbeheerder
Betrek de netwerkbeheerder erbij als je als gemeente plannen maakt om aardgas af te schaffen. Die helpt bij het in kaart brengen van de netwerken die aan vervanging toe zijn. In Nederland liggen veel gasleidingen die nu zo’n dertig à veertig jaar oud zijn en daarom toe zijn aan vervanging. Nu nog investeren in gasleidingen is geld weggooien als een gemeente van plan is om aardgas te vervangen door andere vormen van energie. Voor netbeheerders is het dus goed om te weten welke toekomstplannen woningcorporaties en gemeenten voor een bepaalde wijk hebben, zodat zij niet onnodig geld uitgeven aan een gasnetwerk.
Dit artikel verscheen eerder in ons NOMagzine, nummer 3.