Johan Conijn over EPV 2.0: “Gaan met die banaan!”

Op 25 april organiseerde RVO in hartje Utrecht een druk bezochte voorlichtingsbijeenkomst over de EPV 2.0, de vernieuwde regeling die sinds oktober 2023 van kracht is. Het was een middag vol levendige discussies tussen afgevaardigden uit de praktijk (woningcorporaties, bouwers, toeleveranciers) en vertegenwoordigers van BZK, RVO, Stroomversnelling en CorpoNet die de regeling mede hebben vormgegeven, en de verdere integratie ondersteunen. Ook het ERP-systeem voor woningcorporaties van softwaremaker Zig, dat de EPV 2.0 nu al integreert, werd toegelicht.

Afgaand op de verschillen tussen de Mentimeter wordcloud van het begin van de middag, en vervolgens de tweede peiling aan het eind, was de presentatie van professor Johan Conijn (Finance Ideas) over de financiële baten van de EPV 2.0 het meest interessante programma-onderdeel voor de aanwezigen. De trefwoorden die het meest aan populariteit wonnen gedurende de middag waren immers ‘betaalbaarheid’ en ‘financiering’. Twee verwijzingen naar een belangrijk selling point van de EPV 2.0. Maar naast financiële baten biedt dit instrument ook andere voordelen en kansen.

De EPV 2.0 is in principe ook een middel om kostenefficiënte renovatie-treintjes op de rails te krijgen en zo de energietransitie te versnellen. En zoals te lezen valt in de officiële Handreiking Energieprestatievergoeding 2.0 zijn huurders die EPV betalen voor hun energiezuinige woning beter beschermd tegen fluctuerende energieprijzen. Ook leidt het monitoren van energieverbruik tot meer inzicht bij zowel de bewoner als de verhuurder. Woningcorporaties weten beter wat de werkelijke prestaties zijn van energetische renovatie-concepten, en ze kunnen deze input gebruiken bij de verdere verduurzaming van hun portefeuille.

EPV 2.0 in vogelvlucht
Constan Custers (RVO) vat de basale verschillen tussen de EPV 2.0 en de eerste versie samen. Ten eerste is de EPV 2.0 gebaseerd op de NTA8800. Daarnaast zijn de monitoringseisen versoepeld: voortaan zijn elektriciteitsmeters voldoende. De nieuwe EPV is makkelijker haalbaar voor hoogbouw, maar ook grondgebonden woningen zijn nu eerder EPV-waardig, omdat naast EPV hoogwaardig (het oude NOM-niveau) nu ook EPV-Basis, gekoppeld aan de isolatiestandaard en lagere energie-opwekeisen, is geïntroduceerd.

Daarna duikt Niels Sijpheer (Stroomversnelling) dieper in de tabel en de cijfers, aan de hand van een voorbeeldwoning. Hij rekent voor hoe aspecten als compactheid van de woning, warmtebehoefte, energieverbruik en de eigen opwek zich tot elkaar verhouden. Aan de talrijke scherpe vragen uit de zaal is goed te merken dat er veel vertegenwoordigers van woningcorporaties aanwezig zijn, die al enkele jaren praktijkervaring hebben met de EPV 1.0.

Renovatie-treintjes stimuleren
Vervolgens legt Ivo Opstelten (directeur Stroomversnelling, programmacoördinator Verbouwstromen) uit waarom het Verbouwstromen programma aan bureau Finance Ideas heeft gevraagd om de economische impact van de EPV 2.0 door te rekenen. Verbouwstromen stimuleert immers het tot stand komen van kostenefficiënte renovatie-treintjes, met speciale aandacht voor aspecten als een hoge arbeidsproductiviteit en het actief zoeken naar mogelijkheden om het renovatieproces te versnellen. “Maar er moet een gezonde business-case zijn, anders valt er niks op te schalen”, benadrukt Opstelten, waarna hij de eisen voor de EPV 2.0 vanuit Verbouwstromen-perspectief framet als een manier om de totstandkoming van kostenefficiënte renovatie-treintjes te stimuleren: “Er staan feitelijk een aantal heel concrete concept-eisen in de EPV 2.0, die we in grote aantallen willen laten realiseren”.

Doorrekening Finance Ideas
Professor Johan Conijn (Finance Ideas) schetst eerst de financiële context waarbinnen de EPV 2.0 gesitueerd moet worden. “Door de gestegen rente en de gestegen bouwkosten is voor woningcorporaties het gat tussen een kostendekkende huur en de feitelijke huur steeds groter geworden. Daardoor staat het bedrijfsmodel van woningcorporaties onder druk. Je gaat langzaam naar een situatie waarin je niet meer kunt investeren. Er is vooral een kasstroomprobleem, dat je terugziet in de ICR (Interest Coverage Ratio). Dat kengetal daalt bij nagenoeg alle corporaties, en zodra je met de ICR tegen de ondergrens van 1,4 aanloopt zegt het WSW: u krijgt geen borging meer van ons.”

“Het kernprobleem, als het gaat om investeringen in de energietransitie, is de zogenaamde split incentive. Dit wil zeggen dat er geen duidelijke relatie meer is tussen woningkwaliteit en huurprijs. Als extra kwaliteit geen extra inkomsten oplevert, dan is de animo om die extra kwaliteit te leveren veel minder groot. De EPV is feitelijk een manier om deze split incentive op te lossen, en investeren in energieprestatie aantrekkelijk te maken. Daarnaast levert de EPV uiteraard ook een bijdrage aan de tekortschietende huurinkomsten.”

“Voor de bestaande portefeuille gaat het om 8% stijging van de kasstroom, en bij nieuwbouw, ook op portefeuille-niveau, om 11%. Ik zou dan ook willen zeggen: EPV 2.0? Gaan met die banaan!”

“Finance Ideas heeft de effecten van de EPV 2.0 doorgerekend aan de hand van een model van de gemiddelde woningcorporatie, ‘Rentmeester’ genaamd. Daarbij wordt het tijdpad van de Nationale prestatieafspraken gehanteerd. De huidige problematiek wordt door de EPV niet volledig opgelost, je houdt die dalende ICR-lijn, maar het helpt wel, want je genereert een aanzienlijke extra kasstroom.” Conijn gaat nader in op de details van het onderzoek, om te eindigen bij het getal onder de streep: “Voor de bestaande portefeuille gaat het om 8% stijging, en bij nieuwbouw, ook op portefeuille-niveau, om 11%. Ik zou dan ook willen zeggen: EPV 2.0? Gaan met die banaan!”

ERP-integratie
Uiteraard speelt er voor woningcorporaties meer dan alleen de financiën bij het invoeren van de EPV. Zo waren er in het verleden praktische klachten over het monitoringsregime en de beschikbaarheid van software. Wat dat laatste betreft: CorpoNet en leverancier Zig presenteren deze middag een ERP-oplossing die de EVP 2.0 nu al volledig integreert.

Arjen de Vries (CorpoNet, ex-Lefier) geeft eerst een inleiding over de standaardisatie van de EPV-bedrijfsprocessen en de bijbehorende informatievoorziening. Arjen was tot voor kort werkzaam bij Lefier, dat ruim 900 EPV-woningen in haar portefeuille heeft. Daardoor heeft hij veel praktijkervaring met juist dit deelaspect van automatisering. De EPV 2.0 is opgenomen in de referentiearchitectuur CORA en de datastandaard VERA, waar veel woningcorporaties gebruik van maken. Dat maakt het makkelijker voor ICT-leveranciers om de EPV in hun software in te bouwen. Arjen heeft ook een praktische tip voor woningcorporaties: “Vraag je ICT-leverancier naar de voortgang!” Ook Stroomversnelling-leden Watch-E en O-Nexus, beiden aanwezig deze middag, denken mee met CorpoNet en bieden concrete technische en softwarematige monitoring oplossingen die naadloos geïntegreerd kunnen worden in de ERP-software.

Dan laat Marco Valk (Product Manager Zig) zien hoe een ERP-oplossing met EPV-integratie er in de praktijk uitziet. De reacties zijn positief. En goed om te weten: ook bij ICT-leveranciers Itris, Aareon en Vabi staat de EPV inmiddels op de roadmap. Daarmee wordt ruim 80% van de markt afgedekt – in het meest optimistische scenario al tegen het eind van dit jaar. We sluiten ons dus graag aan bij Johan Conijn: “EPV 2.0: Gaan met die banaan!”