Door klimaatverandering hebben we te maken met steeds hevigere buien. Dat water moeten worden opgevangen en ergens naar toe. Zonder het nemen van klimaatadaptieve maatregelen veroorzaakt dit grote overlast. Huizen en tuinen kunnen door waterberging een belangrijke bijdrage leveren aan de opvang van hevige regenval. In dit licht biedt de aanpak van Stroomversnelling een kans voor klimaatadaptatie. Door waterberging te integreren in Nul op de Meter woningen op grote schaal, wordt dermate veel water opgevangen dat kostbare aanpassingen aan het riool geminimaliseerd of zelfs overbodig worden.
Nul op de Meter én
Nul op de Meter is zelden een doel op zich. Het is een middel voor een ander doel; gezond en comfortabel wonen betaalbaar houden, Langer Thuis wonen, wijkverbetering, geen afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, aardbevingsbestendigheid en klimaatmaat adaptieve maatregelen zoals wateroverlast. Uit een verkenning, te lezen in het rapport ‘Klimaatadaptatie in een Stroomversnelling’, blijkt dat grootschalige Nul op de Meter renovaties een uitgelezen kans bieden om klimaatadaptieve maatregelen te nemen in stedelijke gebieden.
Waterberging
Huizen en tuinen kunnen door toepassingen aan Nul op de Meter concepten het teveel aan regenwater, veroorzaakt door de steeds heviger wordende regenbuien, opvangen en eventueel zelfs hergebruiken. Door de oplossingen te integreren in de huizen en tuinen, wordt de belasting op het riool aanzienlijk verminderd. Kostbare grote infrastructurele aanpassingen aan het riool worden zo geminimaliseerd of zelfs voorkomen. Daarbij zijn er wel twee belangrijke voorwaarden: er moet per woning een significante hoeveelheid waterberging gecreëerd worden én dit moet op grote schaal worden toegepast. Stroomversnelling biedt uitkomst door de grootschaligheid van de Nul op de Meter projecten.
Stimulans door gemeenten en waterschappen
Het realiseren van het toekomstperspectief om waterberging te integreren in Nul op de Meter vraagt om actieve participatie van lokale stakeholders. Hoewel de investering bij de woningeigenaren, particulieren of woningcorporaties, komt te liggen, komen de baten tevens bij anderen partijen terecht zoals de gemeente en het waterschap. Er zijn nieuwe financiële instrumenten nodig om deze onbalans op te heffen. Gemeenten en waterschappen kiezen er in toenemende mate al voor om te co-investeren. Op termijn kan het differentiëren van belastingen en heffingen een structurele oplossing vormen. In alle gevallen is het essentieel dat gemeenten en waterschappen een visie hebben op het vraagstuk per gebied. Alleen dan is het mogelijk om dit handelingsperspectief effectief te implementeren.
“Stroomversnelling biedt gemeenten een prachtige kans om op een georganiseerde, integrale en voorspelbare manier extra waterberging te realiseren, “ zegt Hugo Gastkemper, directeur van Rioned. “ Juist omdat de aanpak projectgewijs gaat, weet je zeker dat je volume maakt en is het onderhoud beter te voorspellen. Gemeenten krijgen hiermee de mogelijkheid om méér te doen dan burgers vriendelijk te vragen een regenton te plaatsen. Door verduurzaming te combineren met extra waterberging kun je echt een verschil maken.”
Verschillende oplossingen, direct toe te passen!
De schaalgrootte van Stroomversnelling biedt ook het perspectief dat nodig is om de markt uit te dagen met nieuwe betaalbare oplossingen te komen. Het rapport laat al een aantal mogelijke oplossingen zien die direct in de praktijk toe te passen zijn. Denk aan oplossingen met een groen dak, dat gelijk bijdraagt aan fijnstofafvang of een bergingstank onder de grond, voor het zo goedkoop mogelijk opvangen van water. Ongeacht welke oplossing voor waterberging wordt toegepast, zijn een aantal maatregelen sowieso aan te raden om individuele wateroverlast te voorkomen: zowel huis als tuinhuis dienen hoger te liggen dan de omgeving (openbare ruimte). Aansluitingen op of beneden maaiveld verdienen extra aandacht, en ook de ontluchting en beluchting moeten goed geregeld zijn.
Het rapport bied handelingsperspectief
Het rapport ‘Klimaatadaptatie in een Stroomversnelling’ biedt handelingsperspectief om waterberging en Nul op de Meter in praktijk te brengen. Je leest hierin: op welke manier waterbergingsmogelijkheden kunnen worden meegenomen in Nul op de Meter concepten, in welke situaties dit relevant is en hoe het nemen van maatregelen gestimuleerd kan worden. Ook worden verschillende financiële constructies belicht en technische oplossingen aangedragen.
De uiteindelijke uitvoering vereist een samenspel tussen bouwer, woningeigenaar, bewoner, gemeente en waterschap. Al deze partijen moeten hun rol vervullen om klimaatadaptieve oplossingen op woningniveau te realiseren.
Gecontroleerd experimenteren
De eerste stap om met de opgave aan de slag te gaan, is het gecontroleerd experimenteren met waterbergingsmaatregelen in Nul op de Meter concepten. Door gecontroleerd te experimenteren, leren we meer over de effectiviteit van de maatregelen en de belemmeringen in de praktijk. Ook verschaft het inzicht in de benodigde condities in wet- en regelgeving. Bovendien zijn goede voorbeelden essentieel om mensen in te laten zien wat de potentie is en de markt uit te dagen met nieuwe oplossingen te komen.
Aan de slag?
In deze eerste fase van experiment zullen gemeenten en waterschappen een belangrijke rol vervullen. Zij kennen de lokale situatie en de opgave het beste. Zij spelen bovendien een belangrijke rol bij het stimuleren van maatregelen, bijvoorbeeld door met de initiatiefnemers in gesprek te gaan en ze bewust te maken van de urgentie. Interesse? Neem contact op met Merel Philippart (philippart@squarewise.com).