Op 25 juni jl. verschenen de eerste berichten in de media: na maanden van onderhandelen zijn VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het eens geworden over het Klimaatakkoord. Leen van Dijke (voorzitter Stroomversnelling) constateert tevreden dat in Den Haag een gevoel van urgentie ontstaat: “Er is een nieuw politiek klimaat”. Tegelijkertijd maakt Van Dijke zich zorgen over onrealistische stippen op de horizon: “De verwachtingen over de rol van warmtenetten worden wat mij betreft zwaar overtrokken”.
‘Iedereen moet mee kunnen doen’
In het Klimaatakkoord worden belangrijke stappen gezet om te komen tot een soepele financiering voor particulieren die van het aardgas af willen. “De combinatie van gebouwgebonden financiering en een Warmtefonds zorgt ervoor dat iedereen straks mee kan met de energietransitie in de gebouwde omgeving”, aldus Leen van Dijke. “Het Warmtefonds is namelijk ook bedoeld voor mensen die normaal geen financiering kunnen krijgen voor een renovatie. Denk bijvoorbeeld aan een bijstandsgezin met een eigen woning. Je kunt op voorhand zeggen dat een deel van de aanvragers gesubsidieerd wordt. Deze constructie maakt het bijvoorbeeld mogelijk voor woningcorporaties om hele wijken te ontzorgen als er sprake is van gespikkeld bezit. En ook voor particulieren wordt het een stuk eenvoudiger om een passende financiering te krijgen. De onderliggende gedachte is nu dat iedereen min of meer woonlastenneutraal mee moet kunnen doen.”
Ivo Opstelten (directeur Stroomversnelling) vult aan: “Als de gebouwgebonden financiering er straks is, vanaf 2022, zullen ook de banken hun financiële producten klaar hebben. Dat maakt het mogelijk voor particulieren om een renovatie woonlastenneutraal te realiseren. Je moet immers zonder angst voor een restschuld de noodzakelijke investering kunnen aangaan, dat is een heel belangrijk punt. Waar wij als Stroomversnelling wél scherp op blijven letten is de vraag: hoe definieer je de term ‘woonlastenneutraal’ precies? Gaat het dan bijvoorbeeld alleen over de energielasten? Of neem je ook andere factoren mee? De ene particulier stapt straks over op een warmtenet, terwijl de ander zelf gaat investeren in all electric. Hoe ga je daar mee om? Op basis van de ervaringen die we hebben opgedaan in NOM- en VvE-trajecten brengen we graag onze kennis in bij de uitwerking van deze vragen.”
Prijsbeleid
De rekening voor gas gaat omhoog, die voor elektriciteit omlaag en er komt voor huishoudens een korting op de energiebelasting. “Dit prijsbeleid is een stimulans om van het aardgas af te gaan”, verwacht Ivo Opstelten. “Gemiddeld genomen gaat niemand erop achteruit. De route die we moeten gaan volgen wordt op deze manier bekrachtigd, maar niet duurder. Je krijgt een betere business case en je behoudt het draagvlak bij dat deel van de burgers voor wie de ontwikkelingen nogal snel lijken te gaan.”
Vraagreductie
Opstelten vindt het ook positief dat het Klimaatakkoord de geest ademt van vraagreductie in de gebouwde omgeving. “Er is een commissie die werkt aan een standaard voor de netto warmtevraag in kWh/m2 thermisch voor de woning als geheel. Dat is een punt waar Stroomversnelling stevig op heeft ingezet. Er wordt momenteel onderzoek verricht en tegen het eind van het jaar rollen daar streefwaarden uit voor de bouwdelen – die spijtvrij zijn in dat kader. Dat is belangrijk, want het biedt een duidelijker en meer solide handelingsperspectief. ”
In een flow komen
“De transitie kan niet worden opgebouwd uit kleine projecten hier en daar, we moeten in een industriële flow komen om de vereiste aantallen te halen”, stelt Leen van Dijke. “Er wordt nu expliciet gesproken over opschaling en industrialisatie onder de noemer Renovatieversneller. Dit initiatief zal de noodzakelijke ondersteuning bieden om sneller tot een kritische massa te komen, zowel aan de vraagkant als aan de aanbodkant. De kneep zit em in de continuïteit van de vraag: als we dat onderdeel goed weten te coördineren met z’n allen krijgt de industrie de gelegenheid om te investeren en te innoveren.”
Overspannen verwachtingen
De verwachtingen die gewekt worden over de rol van warmtenetten zijn volgens Van Dijke niet realistisch: “In 10 jaar 750.000 woningen: dat is niet reëel. Leg maar eens in zo’n korte tijd een warmtenet aan. Men heeft nog geen begin van een idee hoe dat in de praktijk gerealiseerd moet gaan worden. Ook is er geen zicht op het gewenste aandeel duurzame lage temperatuur-warmtenetten.” Ivo Opstelten beaamt dit: “Wij geloven in de rol van warmtenetten, maar we moeten kritisch blijven op de CO2 reductie, om te zorgen dat er geen nieuwe spijt ontstaat na 2030.”
In de Startmotor worden 1,5 miljoen gerenoveerde woningen voorzien tot 2030. “Ik vind dat een overspannen aantal, dan moet echt alles uit de kast. Ook het CPB is hier kritisch over”, weet Van Dijke. “Overigens is het doel om CO2-reductie te realiseren, en niet om een specifiek aantal woningen te renoveren. Stroomversnelling blijft dan ook sturen op de overeengekomen CO2-reductie.”