“Meer onderzoek nodig naar brandveiligheid renovatie-concepten”
Wat kan Efectis betekenen voor leden van Stroomversnelling?
De Nederlandse woningvoorraad wordt in de komende decennia steeds verder verduurzaamd door effectievere isolatie en het aanbrengen van duurzame installaties. Bijna alle gebouwen krijgen panelen op het dak, soms worden er ook panelen tegen de gevel geplaatst, en de cv-ketel maakt plaats voor een duurzame warmtebron. Deze mega-operatie maakt onze woningen toekomstbestendig, maar de nieuwe technieken brengen ook risico’s met zich mee. Bijvoorbeeld als het gaat om brandveiligheid.
In juni 2023 brak er een felle brand uit aan de Van Kinsbergenstraat in Arnhem in een woning die naar niveau nul-op-de-meter was gerenoveerd. Acht gezinnen raakten hierdoor hun huis kwijt. Dit ernstige ongeval was voor Stroomversnelling aanleiding om samen met leden en partners in de nieuw opgerichte Taskforce Brandveiligheid te onderzoeken welke lessen we kunnen leren, mede naar aanleiding van de rapporten van de Brandweer Gelderland-Midden en van Crisislab. Eén van de partners die Stroomversnelling ondersteunt bij dit onderzoek is Efectis, de internationale specialist op het gebied van brandveiligheid.
Cindy Beckers (foto bovenaan links) is senior adviseur en manager bij Efectis. In het onderstaande interview geeft zij aan hoe de leden van Stroomversnelling meer inzicht kunnen krijgen in brandveiligheidskwesties die samenhangen met nieuwe renovatieconcepten.
Als je de website van Efectis bekijkt valt meteen op dat het een grote, internationale organisatie is.
Cindy: “Klopt. We hebben in heel Europa een netwerk van brandlabs en kantoren. Het voordeel daarvan is dat we soms nét wat beter kunnen inschatten welke ontwikkelingen onze kant op komen. Zo zien we op dit moment bijvoorbeeld dat er in de markt veel gesproken wordt over gevelbranden, waardoor er in heel Europa meer aandacht is voor grote geveltesten. Ook wordt er in de markt veel gesproken over duurzame biobased isolatie materialen. Ons lab is de plek waar we kunnen zien hoe dit type materialen zich gedraagt bij brand. ”
Waar houdt Efectis Nederland zich mee bezig?
“Dat is een heel spectrum aan activiteiten. Om te beginnen hebben we een geaccrediteerd brandlab waar we brandwerendheid en brandgedrag testen. Bij brandwerendheid moet je denken aan de manier waarop een brand tegengehouden wordt door een constructie, of in welke mate een constructie gewicht kan blijven dragen bij brand. Brandgedrag gaat meer over de vraag hoe een brand zich precies ontwikkelt, en met name: hoe een bepaald materiaal zich gedraagt tijdens een brand. Het testen van brandgedrag doe je vooral tijdens de ontwikkeling van nieuwe producten. We kunnen bijvoorbeeld testen hoe een materiaal zich gedraagt in een gevel, in combinatie met andere producten. Dat kan gebeuren in samenspraak met een fabrikant, maar ook met een aannemer die een concept ontwikkelt. Op basis hiervan kunnen we beoordelen of bepaalde details veilig zijn.”
“Daarnaast is er mijn eigen team, Expertise & Inspections. Wij inspecteren op locatie hoe iets gebouwd is en of de uitvoering veilig is. En bij expertise heb je het over zaken zoals meedenken met de ontwikkeling van nieuwe regelgeving, maar ook het beoordelen van details die afwijken van een geteste situatie, of in gesprek gaan met het bevoegd gezag als het gaat om het vergunnen van een gelijkwaardige situatie. Daarin werken we samen met organisaties zoals Brandveilig Bouwen Nederland, en ook met diverse NEN-commissies. Zo is er onlangs een nieuwe NEN-bijeenkomst geweest die specifiek gericht is op de consequenties van biobased bouwen.”
Jullie zijn dus actief betrokken bij de aanpassing en vernieuwing van wet- en regelgeving?
“Jazeker, voornamelijk via de NEN, maar we hebben ook contact met BZK. Soms trekken we aan de bel bij het ministerie naar aanleiding van ons eigen onderzoek. Denk bijvoorbeeld aan een onderwerp als houtbouw. Bij een brand in een houten gebouw moet de brandweer op een andere manier te werk gaan dan bij een gebouw van beton en staal. Dat moet echt opnieuw bekeken worden. Je ziet dus in de praktijk dat de wet- en regelgeving voor een deel achterloopt op innovatieve ontwikkelingen in de markt. Soms sluit het even niet naadloos op elkaar aan. Dat is begrijpelijk, maar daar kun je wél in meedenken. Wij kijken in zo’n geval niet zozeer naar de letter van de wet maar meer naar het idee achter de wet, zodat een partij die innovatief bezig is toch een bouwvergunning kan krijgen als er feitelijk sprake is van een veilige situatie.”
Hoe moeten we ons de rol van Efectis voorstellen nadat er ergens een brand is geweest?
“Je ziet bijvoorbeeld dat er een flink aantal branden is geweest in gebouwen waar zonnepanelen waren toegepast. Naar aanleiding daarvan hebben we onderzoek gedaan naar het effect van verschillende soorten zonnepanelen op verschillende soorten dakbedekkingen – inclusief de dakisolatie. Daar kwam een duidelijke voorkeur uit voor glas-glas panelen ten opzichte van glas-folie panelen. De wijze van aansluiten is ook belangrijk. En het klinkt misschien heel simpel, maar het brandgedrag van de isolatie maakt natuurlijk ook uit. Biobased materialen zjin doorgaans brandbaar, dus je moet goed nadenken over hoe ze worden toegepast en hoe ze zich bij brand gedragen.”
Zijn jullie wel eens betrokken geweest bij de beoordeling van een nieuw renovatieconcept dat in grote aantallen wordt uitgerold? Hebben jullie bouwstroom-achtige concepten geanalyseerd?
“Nee, dat is nog niet gebeurd en dat vind ik jammer. Ook vanuit mijn persoonlijke achtergrond als restauratie-architect. Op dit moment worden wij ofwel gevraagd op het moment dat er iets fout gaat, ofwel als men ergens in het ontwikkelproces vastloopt. Ik denk dat Efectis juist een grotere rol zou kunnen spelen als we eerder bij een ontwikkelproces worden betrokken, omdat we de kennis in huis hebben: zowel over de bestaande situatie als over de toepassing van nieuwe materialen.”
“Ik gaf onlangs nog een presentatie bij een bouwbedrijf en daar bleek weer eens – vanuit ons perspectief – dat er in de bouwsector een gebrek aan kennis is als het gaat om brandveiligheid. Dat is beslist geen onwil, maar men denkt vaak onterecht dat zaken ‘geregeld zijn’ en dat men voldoende wordt geïnformeerd, bijvoorbeeld door de fabrikant. Maar een fabrikant heeft in de regel alleen kennis van zijn eigen product, en niet van de samenhang met andere producten. Dat betekent dat je als bouwer misschien nog niet hebt gekeken naar het samenstel, de aansluitingen, of bijvoorbeeld de installaties die horen bij een duurzame woning. Brandveiligheid gaat immers niet alleen over het bouwkundige deel. Je wil een integrale beoordeling van een concept, inclusief het gedrag van de bewoners. Een concept voor ouderen of minder zelfredzame mensen moet je bijvoorbeeld op een andere manier beschouwen dan een studentencomplex.”
Een aantal Stroomversnelling leden heeft in het verleden nieuwe producten laten testen door Efectis. Kun je aangeven hoe zo’n traject in gang wordt gezet en wat je als producent kunt verwachten?
“Dat hangt er vanaf hoe de vraag bij ons binnenkomt. Soms heeft een bedrijf al een heel goed idee van wat ze nodig hebben, bijvoorbeeld een test die aantoont dat een product aan een bepaalde norm voldoet. In zo’n geval kunnen we een classificatie afgeven voor een bepaalde brandklasse, of een bepaalde brandwerendheid. Dergelijke verzoeken komen vaak direct binnen bij de testteams.”
“Het is ook mogelijk dat een producent, of een andere klant niet precies weet wat er nodig is. Dan komt de vraag over het algemeen bij mijn afdeling binnen. Vaak wordt er dan een vooronderzoek gestart, waarin we samen bekijken wat de klant nodig heeft om een bepaald doel te behalen. Dat kan bijvoorbeeld leiden tot een rapport dat modelleringen en berekeningen bevat, of een verslag van een onderzoek. Soms is de conclusie dat er een test moet worden gedaan.”
“Als het gaat om een vraag over een gebouw, dan komt deze standaard bij de afdeling Expertise binnen, omdat je dan vooral kijkt naar de samenhang tussen de aspecten Bouwkundig, Installatietechnisch en Organisatorisch, oftewel BIO. Concreet kan het dan gaan over de vraag of een bepaald product in een bepaald concept past, of dat een concept voldoet aan de regelgeving.”
Wat is het mooie van jouw beroep?
“Mijn rol is vaak die van verbinder. De bouwsector is vrij gefragmenteerd en ik haal er persoonlijk veel voldoening uit om alle verschillende partijen en belanghebbenden op één lijn te krijgen – en ik denk trouwens dat Stroomversnelling ook die rol van verbinder heeft. Maar het allerleukst vind ik het om samen met een producent of een bouwer te komen tot een mooi eindproduct. En als het doel duurzaamheid is, dan zet ik daar graag een stapje extra voor want dat is het doel van de toekomst.”
Tekst: Anton Coops
Beeld: Efectis en Brandweer Haaglanden