Samenwerkdag in het teken van nieuw samenwerkingsverband
Tijdens de Samenwerkdag die op 22 september plaatsvond in Utrecht stond – heel toepasselijk – een nieuw samenwerkingsverband centraal. Vanaf 2022 slaan Stroomversnelling, TKI Urban Energy, TKI Bouw & Techniek en Bouwcampus de handen ineen om, in opdracht van het ministerie van BZK, de nationale programmalijn ‘Innovatie in de bouw’ vorm te geven.
Deze programmalijn is een onderdeel van het Beleidsprogramma versnelling verduurzaming gebouwde omgeving, dat eerder dit jaar door minister Hugo de Jonge werd gepresenteerd. Het gaat om een meerjarig programma waar Stroomversnelling veel energie in steekt.
Actuele ontwikkelingen
Krap twee dagen na Prinsjesdag opent Stroomversnelling directeur Ivo Opstelten de Samenwerkdag met een korte bespreking van de actualiteit. Uiteraard is er kritisch gekeken naar het eerste voorstel van het kabinet om per 1 januari een prijsplafond in te voeren voor de energierekening van huishoudens. De variant die op de derde dinsdag van september werd gepresenteerd zou er immers toe leiden dat hybride warmtepompen de komende winter het voordeligst draaien op fossiele energie, én dat überhaupt het overstappen op opwekkers vrij van aardgas ongunstig uitpakt. Dit leidde tot verbazing, en hier en daar zelfs tot verontwaardiging bij verduurzamings-professionals.
Voorzitter Leen van Dijke liet echter meteen weten dat de soep waarschijnlijk niet zo heet zou worden gegeten. Die uitspraak had voorspellende waarde: ten tijde van het verschijnen van dit artikel is er een aangepast voorstel gepresenteerd, waarmee niet alleen de energielasten beperkt worden, maar ook de overstap op aardgasvrije opwekking niet langer benadeeld wordt.
Er was ook ronduit goed nieuws. Huishoudens met een verzamelinkomen tot € 45.000 per jaar hoeven vanaf 1 november geen rente meer te betalen op een nieuw type hypotheek bij het Nationaal Warmtefonds voor het verduurzamen van hun koophuis. Leen van Dijke geeft aan dat een eventuele BKR-registratie daarbij niet van belang is: “Zelfs 75-plussers kunnen hier gebruik van maken, feitelijk zijn terrorisme-verdachten de enige groep mensen die hier géén verbruik van mogen maken”.
“De vernieuwde EPV-regeling komt nu echt dichtbij. We hebben al een AMvB-in-wording voorbij zien komen.”
EPV 2.0
“De vernieuwde EPV-regeling komt nu echt dichtbij. We hebben al een AMvB-in-wording voorbij zien komen,” meldt Ivo Opstelten. “In de nieuwe EPV wordt een onderscheid gemaakt tussen eengezinswoningen en meergezinswoningen, en tussen een ‘basis’ energieprestatie en een ‘hoogwaardige’ energieprestatie. Voor de EPV ‘basis’ is het criterium dat de warmtevraag aan de Standaard voldoet en er genoeg duurzame elektriciteit wordt opgewekt voor de warmtevraag, warm tapwater productie en hulpenergie van een woning. Dit wordt beoordeeld via de eenmalige concept-toets. Daarnaast is er uiteraard nog steeds een jaarlijkse praktijktoets om te bepalen of de beloofde energieprestaties daadwerkelijk zijn waargemaakt.”
Interne herijking
De energietransitie is dit jaar in een nieuwe fase beland. Voor Stroomversnelling is dit mede aanleiding geweest om de eigen doelstellingen en de werkwijze te herijken aan de nieuwe realiteit, en aan de wensen van de leden. Ivo Opstelten geeft een kort overzicht van de accentverschuivingen die we kunnen verwachten in de werkwijze van Stroomversnelling de komende jaren. Zo zal er meer aandacht komen voor circulaire en biobased verduurzamingsoplossingen. En bij het vervolg op De Shift zal er meer worden gekeken naar de interactie tussen woningcorporatie, gemeente (Wijkuitvoeringsplan) en netbeheerder: “Daar hebben we nu nog onvoldoende oplossingen voor,” aldus Opstelten. Daarnaast zijn allerlei bestaande producten, zoals bijvoorbeeld het NOM-Keur aan een update toe, bijvoorbeeld omdat er wetswijzigingen in werking treden.
Als het gaat om kansen en knelpunten op weg naar grootschalige renovatiestromen, is het vooral de vraag hoe dit thema wordt ingebed in het nieuwe meerjarige samenwerkingsverband tussen Stroomversnelling, TKI Urban Energy, Bouwcampus en de nieuwe entiteit TKI Bouw & Techniek. En dat is het thema waar Freek van ‘t Ooster van TKI Urban Energy vervolgens dieper op ingaat.
Innovatie in de bouw
Het bovengenoemde nieuwe samenwerkingsverband wordt – in opdracht van BZK – organisator van het woningbouw onderdeel van Programmalijn 5 binnen het Nationaal programma verduurzaming gebouwde omgeving. “De vier partners zijn deze zomer bij elkaar gekropen om de doelstellingen van Hugo de Jonge in een programmatische aanpak nader uit te werken,” meldt Van ’t Ooster. “Met andere woorden: wat kunnen wij doen om de markt te ondersteunen zodat er meer renovatiestromen op gang komen en het tempo van de verduurzaming in de gebouwde omgeving omhoog gaat?” Van ’t Ooster heeft zelf de afgelopen tijd meegewerkt aan het Uptempo! programma van TKI Urban Energy dus hij komt beslagen ten ijs. Hij roept de aanwezigen op om praktijkervaringen te delen over hoe je processen kunt versnellen, en om aan te geven waar het hapert en waar belemmeringen moeten worden weggenomen, specifiek voor de bestaande woningvoorraad.
“We zijn vooral op zoek naar de marktpartijen die al kansrijke oplossingen in huis hebben. Met hen willen we in gesprek over hoe we kunnen opschalen en versnellen.”
“Eerlijk gezegd lopen we momenteel flink achter bij de doelstellingen die in het Klimaatakkoord zijn vastgesteld voor 2030 en 2050,” zo bekent Van ‘t Ooster. “Dat betekent dat de nieuwe, aangescherpte doelstellingen momenteel over elkaar heen tuimelen. We moeten nog ambitieuzer worden. Het simpele gegeven eergisteren op Prinsjesdag was dat de verwachte CO2-uitstoot in de gebouwde omgeving in 2030 bijna twee keer zo hoog ligt als de doelstelling die we onszelf hadden opgelegd in het Klimaatakkoord.”
“We staan voor een heel complexe opgave, maar uiteindelijk is het ook weer heel simpel: iedereen moet in 2050 kunnen wonen in een woning die betaalbaar en gezond is, en geen fossiele energie gebruikt. Dat is waar we ongeveer naar streven. Het gaat wél om heel veel woningen, heel veel gebouwen, met allerlei verschillen in isolatiegraad, achterstallig onderhoud. En als we hetzelfde tempo aanhouden als de afgelopen jaren, dan zijn we pas in 2150 klaar. Daarom zullen we moeten kijken hoe het slimmer kan, en hoe de opschaling beter kan worden georganiseerd. Daar ligt onze taak, en dat kunnen we alleen doen samen met de marktpartijen die het werk gaan uitvoeren.”
“Momenteel hebben we alleen het papieren plan, maar de vier partijen zijn nu met elkaar aan het opstarten. We zijn het team aan het formeren en we kijken om ons heen om te zien wie ons kan helpen. We zijn vooral op zoek naar de marktpartijen die al kansrijke oplossingen in huis hebben. Met hen willen we in gesprek over hoe we kunnen opschalen en versnellen.”
Workshops
Na de pauze volgen er twee korte workshops met leden van Stroomversnelling, vertegenwoordigers en partners van de TKI’s en van de Bouwcampus. Het onderwerp is het nieuwe samenwerkingsverband – dat Verbouwstromen zal gaan heten. Iedereen wordt uitgenodigd om te reflecteren op de plannen en vanuit zijn eigen rol mogelijke kansen en belemmeringen te benoemen. Dat levert een spectrum aan relevante vragen en oplossingsrichtingen op. Een greep uit de onderwerpen die aan bod komen: wat is de slimste manier om geleerde lessen uit de markt op te halen, zowel aan de vraagkant als aan de aanbodkant? Hoe kan de particuliere sector beter voorgelicht worden? Hoe maak je oplossingen betaalbaar?
Er zal een vervolg komen op deze workshops, mogelijk in de vorm van een ontwikkeltafel. Alle deelnemers worden in de gelegenheid gesteld om aan te geven hoe ze hun eigen rol zien in de komende jaren, als het gaat om nieuwe ideeën en nieuwe vormen van samenwerking die leiden tot de versnelling en opschaling van renovatiestromen.