Zoeken

Generic filters
Exact matches only
Stroomversnelling op linkedinStroomversnelling op twitterStroomversnelling op youtubeStroomversnelling op flickr

Reactie Stroomversnelling op doorrekening Klimaatakkoord gebouwde omgeving Ecorys

Ecorys heeft in opdracht van de Uitvoeringstafel Gebouwde Omgeving een nieuwe doorrekening gemaakt van het Klimaatakkoord gebouwde omgeving. Het is goed dat de Uitvoeringstafel haar rol als toetser van de voortgang serieus neemt. Voor het eerst sinds de vaststelling van het Klimaatakkoord is nu goed in beeld gebracht in hoeverre de doelstelling voor 2030 gehaald wordt. Het lijkt ons vanzelfsprekend dat zo’n doorrekening regelmatig herhaald wordt.

De doorrekening bevestigt waar Stroomversnelling eerder dit jaar, op basis van een eigen berekening, voor waarschuwde: met de huidige maatregelen wordt het doel van 15,3 Mton restemissie in 2030 niet gehaald. Er zijn ambitieuzere maatregelen nodig.

In de appreciatie van het rapport (door de voorzitter van het uitvoeringsoverleg) wordt gezegd dat er een ‘tandje bij moet’. Dat vinden wij een understatement. Want ook in het huidige maatregelpakket zitten nog flink wat onzekerheden. Er is dus een versnelling nodig en dat vraagt om doortastende beleidsmaatregelen.

Goede aanbevelingen in het rapport
Het rapport bevat een aantal goede aanbevelingen die we als Stroomversnelling kunnen onderschrijven:

  • Ecorys benadrukt het belang van duurzame bronnen bij warmtenetten. Zij schrijven: “zonder bronnen, geen duurzame warmte om te leveren aan het warmtenet”. Dit is een punt waar we als Stroomversnelling al langer op wijzen. We zijn blij dat het succes van (uitbreiding van) warmtenetten nu direct gelinkt wordt aan de noodzakelijke verduurzaming van de bronnen. Om desinvesteringen in de toekomst te voorkomen, zou bovendien het uitgangspunt gehanteerd moeten worden dat garantie op de beschikbaarheid van de duurzame bronnen minimaal de technische levensduur van het warmtenet betreft.
  • Ecorys geeft terecht aan dat er schaal gemaakt moet worden met isolatie en (hybride) warmtepompen, los van de wijkaanpak. In onze brief aan de formateur deden we dezelfde aanbeveling: ‘benut de natuurlijke momenten voor verduurzaming’. Een nationaal isolatieprogramma, mits op het goede ambitieniveau, kan daar aan bijdragen. Ook schaal maken met hybride warmtepompen kan een belangrijke bijdrage leveren t/m 2030. We zijn blij dat Ecorys de hybride warmtepomp als ‘tussenoplossing’ positioneert. De hybride warmtepomp kan in veel gevallen heel mooi als no-regret maatregel werken. Nu direct CO2-besparen en later overstappen op een geheel fossielvrije oplossing, zodat zowel de 2030- als de 2050-doelstellingen binnen bereik komen.
  • Ecorys beveelt aan te onderzoeken of beprijzen kan met behulp van een ‘slimme schuif’. Als suggestie daarvoor wordt voorgesteld de belasting op aardgas extra te verhogen vanaf een verbruik van 1.000 m3 aardgas. Dit voorstel sluit goed aan bij het principe van ‘de vervuiler betaalt’, dat Stroomversnelling vanaf het begin van het Klimaatakkoord heeft benadrukt.
  • Ecorys beveelt aan te zorgen voor voldoende investeringscapaciteit voor woningcorporaties door de verhuurdersheffing in mindering te brengen op de onrendabele top. Dat is een goed begin, maar je mag volgens Stroomversnelling wel een stap verder gaan. Wij adviseerden de formateur de verhuurdersheffing in zijn geheel af te schaffen voor woningen die op het niveau van 2050 zijn gebracht. Dat kan een extra versnellend effect hebben.

De kanttekeningen bij het rapport
Wij zien ook onderdelen in het rapport waar we kritisch op zijn. Zo worden er een aantal uitgangspunten gehanteerd die in onze ogen afbreuk doen aan de effectiviteit van de beleidsvoornemens. Waar gaat het mis?

  • Er wordt wel gekeken naar het verhogen van het isolatietempo, maar niet naar het verhogen van het isolatieniveau van individuele woningen. Daarmee wordt niet alleen een enorme potentie aan vraagreductie gemist, maar ook veel ruimte gelaten voor ‘spijtinvesteringen’ waarvoor in een later stadium opnieuw – en dan wellicht kostbaardere – actie nodig zal blijken. Bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving zou het bij uitstek moeten gaan om energiebesparing. Uit het huidige rapport blijkt ook niet wat het effect van vraagreductie op de totale CO2-reductie is. Dat leidt bij de conclusies tot een te eenzijdige focus op installaties en ‘aardgasvrij’.
  • De kosten die in de studie zijn meegenomen voor bouwkundige maatregelen (isolatie en kierdichting) zijn gebaseerd op de kostenkentallen database van Arcadis. Bij deze kentallen wordt echter onvoldoende rekening gehouden met de redelijke ‘referentiekosten’. Dat wil zeggen: de kosten die een woningeigenaar sowieso al maakt om zijn woning te onderhouden, zoals het onderhouden van het dak en de kozijnen (zonder verduurzaming). Als een woningeigenaar isoleert en kieren dicht op het moment dat hij onderhoud pleegt aan zijn woning, dan zijn bij zo’n natuurlijk moment de kosten significant lager, dan wordt afgeleid uit de Arcadis database. Dit toonde Stroomversnelling al aan bij haar studie naar woonlastenneutraliteit. Het gevolg is dat de (meer)kosten voor vraagreductie in deze studie te hoog worden ingeschat, waardoor niet de totale potentie van isolatiemaatregelen wordt benut.
  • Er wordt in de studie een flinke hoeveelheid hybride woningen (1,5 miljoen) en all-electric woningen (>600.000) verondersteld in 2030. Dit leidt direct tot een lagere vraag naar aardgas maar ook tot een hogere vraag naar elektriciteit. De CO2-emissies die hieruit voortkomen vallen echter niet onder de gebouwde omgeving, maar worden ‘verschoven’ naar de elektriciteitssector. Hierdoor lijkt het alsof er meer CO2 wordt gereduceerd dan daadwerkelijk gebeurt. Deze CO2-reductie vindt alleen plaats als dit samengaat met meer opwek van duurzame elektriciteit dan in het Klimaatakkoord afgesproken. Het is onduidelijk of de ‘elektriciteitstafel’ op de hoogte is van deze verhoging van haar opgave (die zomaar 4 TWh extra kan zijn) en wat hiervan de gevolgen zijn.
  • In de studie wordt duurzame opwek met behulp van PV-panelen niet meegenomen bij de inschatting van de kosten en baten. Hierdoor wordt een belangrijk inzicht gemist. Als de salderingsregeling, al dan niet in aangepaste vorm, in stand wordt gehouden (waar Stroomversnelling al eerder voor pleitte) wordt de overstap naar een (hybride) warmtepomp namelijk een stuk aantrekkelijker, wanneer deze gecombineerd wordt met PV-panelen. Hierdoor wordt de ‘onrendabele top’ voor veel gebouweigenaren nihil en worden de kosten om de doelstellingen te behalen in de gebouwde omgeving een stuk lager. Bovendien wordt daarmee direct een bijdrage geleverd aan de noodzakelijke verduurzaming van de elektriciteitsvraag (zie vorige punt).

Hoe nu verder?
Het rapport spreekt over een extra bedrag van circa 300 tot 600 miljoen euro dat per jaar nodig is om de doelstellingen wél te halen. Hoewel wij denken dat dit bedrag aanzienlijk lager kan zijn als er meer wordt ingezet op energiebesparing, bijvoorbeeld door het introduceren van een adequate Standaard, is het duidelijk dat er geld bij moet. Het gaat ook om veel geld, maar het moet tegelijkertijd wel in het juiste perspectief gezien worden. Woningeigenaren geven elk jaar al miljarden uit aan verbouwingen. Veelal verbouwingen die ze niet terugverdienen, omdat ze bedoeld zijn als verfraaiing van de woning, voor comfortverbetering of voor noodzakelijk en regulier onderhoud. Als aan al die investeringen in de gebouwde omgeving de eis van verduurzaming wordt toegevoegd, dan kost dat inderdaad geld. Maar afgezet tegen het bedrag dat al wordt geïnvesteerd, is het allerminst een onoverkomelijke zaak; dit nog los van de urgentie die ermee verbonden is.

Het Ecorys-rapport is uiteraard een belangrijke boodschap voor het (volgend) kabinet. Het is ook een boodschap voor de energie, bouw- en huursector en de gemeenten. Zo zullen bouwers en installateurs er goed aan doen om hun producten aan te laten sluiten bij wat er nodig is, zullen corporaties bij grootschalige renovaties en woningverbeteringen het juiste verduurzamingsniveau moeten gaan eisen, en moeten gemeenten na het vaststellen van de Transitievisie Warmte meteen door met de uitvoering in wijken. Het rapport maakt hoe dan ook duidelijk dat iedereen een extra stap moet zetten om de doelstellingen te bereiken. Stroomversnelling blijft zich daar samen met haar leden onverminderd voor inzetten.

 Meer lezen?

Waarover? Wat? Waar?
Standaard en Streefwaarden Stroomversnelling position paper: Klimaatdoelstellingen vragen om een betere standaard https://stroomversnelling.nl/wp-content/uploads/2021/03/Stroomversnelling-positionpaper-Klimaatdoelstellingen-vragen-een-betere-standaard-voor-woningisolatie.pdf
Salderingsregeling Oproep Stroomversnelling: salderen niet afbouwen maar verbeteren https://stroomversnelling.nl/nieuws-bericht/benut-uitstel-van-afbouw-salderen-voor-verbeterde-regeling/
5-puntenplan Stroomversnelling verbetering salderingsregeling https://energielinq.nl/wetgeving/salderingsregeling-niet-afschaffen-maar-aanpassen/
Woonlastenneutraliteit Stroomversnelling white paper: woonlastenbenadering bij financiering verduurzaming woningen https://pages.stroomversnelling.nl/whitepaper-woonlastenbenadering/
Klimaatakkoord Stroomversnelling position paper Klimaatakkoord https://stroomversnelling.nl/wp-content/uploads/2019/05/Position-paper-Stroomversnelling-1.pdf
Formatie Boodschap aan nieuwe kabinet https://stroomversnelling.nl/nieuws-bericht/boodschap-aan-het-nieuwe-kabinet/

 

Deel dit bericht via social media: